επικός ελληνικός κύκλος

Σύνολο επικών ποιημάτων, τα οποία αφηγούνται σε μια διαδοχική σειρά γεγονότων, με κεντρικά στοιχεία την Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου, ολόκληρο τον θρύλο του Τρωικού πολέμου, από τη σύζευξη του Ουρανού με τη Γη έως τον φόνο του Οδυσσέα από τον γιο του, Τηλέγονο. Από όλο αυτόν τον ε.ε.κ., τον οποίο εκμεταλλεύτηκαν οι τραγικοί ποιητές, σώζονται μόνο αποσπάσματα, τους τίτλους όμως και τα ονόματα των ποιητών βρίσκονται στη Χρηστομάθεια του γραμματικού Πρόκλου, που είναι γνωστή σε μας από τη Βιβλιοθήκη του Φωτίου (9ος αι. μ.Χ.). Στην καταγραφή αυτή, τα έπη αναφέρονται κατά τη χρονολογική σειρά των μύθων που αναπτύσσονται και είναι η Θεογονία (όχι του Ησιόδου), η Τιτανομαχία, η Οιδιπόδεια, η Θηβαΐς, οι Επίγονοι, για τις μυθολογικές ενότητες πριν από τον Τρωικό πόλεμο. Τα τρωικά αρχίζουν με τα Κύπρια έπη του Στασίνου του Κυπρίου, που αφηγούνταν την έριδα των τριών θεαινών, την αρπαγή της Ελένης και έφταναν έως τη μήνι του Αχιλλέα, δηλαδή μέχρι τα γεγονότα πριν από την Ιλιάδα· η Αιθιοπίς του Aρκτίνου ήταν συνέχεια της Ιλιάδας και κατέληγε στη διαμάχη του Οδυσσέα και του Αίαντα για τα όπλα του Αχιλλέα· η Μικρά Ιλιάς του Λέσχου περιείχε αφήγηση των γεγονότων μετά τον θάνατο του Αχιλλέα έως το τέλος του πολέμου· η Ιλίου πέρσις αναφέρεται στα περιστατικά του Δούρειου ίππου και της κατάληψης της Τροίας από τους Αχαιούς. Την επιστροφή των ηρώων και τα παθήματα στις πατρίδες τους είχαν ως θέμα οι Νόστοι του Αγίου του Τροιζηνίου. Στην ενότητα αυτή ανήκει και η Οδύσσεια, ο περιεκτικότερος από τους νόστους, με συνέχεια την Τηλεγόνεια του Ευγάμονα, όπου ο Οδυσσέας σκοτώνεται από τον Τηλέγονο, δηλαδή τον γιο που είχε αποκτήσει με την Κίρκη. Ο επικός κύκλος περιλάμβανε και άλλα ποιήματα σχετικά με τις περιπέτειες θεών και ηρώων. Οι ποιητές αυτού του κύκλου, που ονομάστηκαν κυκλικοί, τοποθετούνται χρονικά από τις αρχές των Ολυμπιάδων έως την εποχή του Πεισίστρατου. Συνεχιστές της κυκλικής ποίησης υπήρξαν, κατά τον 6o αι. π.Χ., ο Πείσανδρος ο Ρόδιος και κατά τον 5o αι. π.Χ., ο Πανύασις ο Αλικαρνασσεύς και ο Αντίμαχος ο Κολοφώνιος (που έγραψε μια Θηβαΐδα, εκτός από μια συλλογή ελεγειών, τη Λύδη).